Er wordt wel gezegd: niemand is onmisbaar en iedereen is te vervangen. Toch ziet u medewerkers die binnen uw onderneming een gewaardeerde rol hebben, niet graag vertrekken. Een goed salaris met een bijpassend pakket secundaire arbeidsvoorwaarden is zeker in tijden van krapte op de arbeidsmarkt niet genoeg om medewerkers aan uw bedrijf te binden. Elders wordt hen dat ook geboden.
Welke ondernemer houdt zich niet bezig met de vraag hoe hij of zij medewerkers binnenboord kan houden. Wel eens gedacht aan medewerkersparticipatie?
In een serie artikelen die hier op onze website verschijnt, nemen we u mee in de veelkleurige wereld van de medewerkersparticipatie. Onderwerpen die daarin langskomen:
Medewerkers die deelnemen aan een participatieregeling zullen zich in de eerste plaats gewaardeerd voelen. Hun (extra) inspanningen worden direct beloond. Zij zien een hogere jaarwinst direct terug in hun jaarinkomen. Dat bindt aan de onderneming.
De binding aan ondernemingen die in de vorm van een besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (bv) worden gedreven, kan verder versterkt worden door het aanbieden van financiële participatie in de vorm van een aandelenregeling. Naast jaarlijkse inkomsten, bouwen de medewerkers in een aandelenregeling ook vermogen op. Naar mate een bv in waarde toeneemt, nemen immers ook de aandelen in die bv in waarde toe.
De meest ultieme vorm van binding is het koppelen van zeggenschap aan de aandelenregeling. De medewerkers delen niet alleen in de winst en de vermogensopbouw, maar mogen tot op zekere hoogte meepraten en meedenken over de onderneming. U kunt hen zelfs betrekken bij de strategische plannen van de onderneming.
Hierboven is de bv al even aan de orde geweest. Het zal duidelijk zijn dat aandelenregelingen alleen kunnen worden toegepast als u uw onderneming drijft in de vorm van een bv. Ook de meeste andere winstdelingsregelingen zullen alleen in de bv kunnen worden toegepast. Denk daarbij aan winstdelingsregelingen, die gebaseerd zijn op de waardeontwikkelingen van de aandelen.
Dat wil niet zeggen dat ondernemers, die hun onderneming drijven in de vorm van een eenmanszaak, vennootschap onder firma (vof) of commanditaire vennootschap (cv) geen medewerkersparticipatie kunnen toepassen. Zij moeten zich echter wel beperken tot de meest lichte vorm daarvan: de winstdelings- of bonusregeling.
Wij benoemen kort en zonder te pretenderen volledig te zijn, de verschillende regelingen.
De meest basale vorm van winstdeling zijn de regelingen die geen aandelenregeling zijn en ook niet op aandelen zijn gebaseerd. Te denken valt aan:
Deze vormen van medewerkersparticipatie kunnen worden toegepast ongeacht de rechtsvorm van de onderneming. Alle hierna volgende regelingen kunnen alleen toegepast worden als de onderneming wordt gedreven in de vorm van een bv.
Een derde categorie zonder relatie tot aandelen (maar die alleen in de bv kan worden toegepast) is het winstbewijs: een overeenkomst waarbij de medewerker het recht op een aandeel in de winst verkrijgt, zonder aandelen te krijgen.
De meer exotische winstdelingsregelingen hebben wel een relatie tot de aandelen van de bv, maar zijn geen aandelenregelingen. Voorbeelden hiervan zijn:
Deze regelingen zijn feitelijk virtuele aandelenregelingen. De regelingen volgen de aandelen, maar zijn geen aandelen. Op zich leuke materie, maar wel wat ingewikkeld en omslachtig. Voor een nuchtere ondernemer zullen deze regelingen niet interessant zijn. Maar mocht u het leuk vinden om zo’n regeling op te tuigen, weet dan dat wij het ook leuk vinden en graag met u meedenken.
In de sfeer van medewerkersparticipatie zijn de optierechten een vreemde eend in de bijt. Het is geen winstdelingsregeling, maar ook geen aandelenregeling, hoewel het wel een aandelenregeling kan worden.
Een optie is een overeenkomst tussen de bv en de medewerker. Op grond van dit contract heeft de medewerker het recht om in de toekomst één of meer aandelen te kopen tegen een vooraf vastgestelde prijs. Als de optie wordt uitgeoefend door de aandelen te kopen, wordt de optiehouder aandeel- of certificaathouder. Met andere woorden: door de uitoefening van de optie converteert de optieregeling in een aandelenregeling.
Aandelenregelingen geven de medewerker het gevoel mede-eigenaar van de bv te zijn. Sterker nog: het is niet alleen het gevoel, het is werkelijk zo. Een medewerker die aandelen heeft, is mede-eigenaar. Dat wil niet altijd zeggen dat de medewerker ook wat te zeggen heeft in de bv. De zeggenschap kan volledig worden uitgesloten door de aandelen te certificeren. Maar toch, het mede-eigenaar zijn, geeft een sterkere binding aan het bedrijf dan een winstdelingsregeling.
Certificering houdt in dat de juridische en de economische gerechtigdheid tot de aandelen worden gescheiden. Dat klinkt ingewikkelder dan het is. Simpel gezegd komt het hierop neer dat de aandelen eigendom worden van een stichting administratiekantoor (beter bekend als de afkorting STAK) en dat de medewerker certificaten van die aandelen krijgt. De STAK is verplicht het op de aandelen uitgekeerde dividend direct uit te keren aan de houder van de met de betreffende aandelen corresponderende certificaten.
Voordeel van certificering is de flexibiliteit in de zeggenschap. Via certificering kan de zeggenschap in de bv:
Wordt gekozen voor vergader- en spreekrecht dan is het eenvoudiger om stemrechtloze aandelen aan de medewerkers uit te geven. De naam zegt het al: aan stemrechtloze aandelen is geen stemrecht verbonden. De houders van stemrechtloze aandelen hebben altijd het recht om de aandeelhoudersvergaderingen bij te wonen en daarin het woord te voeren. Zij zullen dan ook voor elke vergadering moeten worden uitgenodigd.
De meest vergaande vorm van medewerkersparticipatie is het uitgeven van gewone aandelen aan de medewerkers. Zij hebben dan het volledige stemrecht op de aandelen en doen op het niveau van de algemene vergadering van de bv mee in de besluitvorming.
Medewerkersparticipatie bindt medewerkers nauwer aan uw bedrijf. Er zijn vele vormen van medewerkersparticipatie: van een eenvoudige winstdelingsregeling tot het aandeelhouderschap in volle rechten. In de reeks artikelen die hier in het najaar van 2024 op onze website verschijnt, gaan wij verder in op de verschillende participatieregelingen. We verdiepen ons voor u in de juridische en fiscale ins en outs van de onderscheiden regelingen en de daarmee samenhangende voor- en nadelen. De civiel- en fiscaalrechtelijke verschillen tussen de verschillende participatieregelingen zijn namelijk zeer groot. We sluiten deze artikelenserie af met informatie over het opzetten van een medewerkersparticipatieplan. Daarin nemen we u mee in de praktische uitvoering: het opzetten, communiceren, implementeren en uitvoeren van een werknemersparticipatieplan. Wilt u meer informatie? Neem gerust even contact op.
juridisch adviseur
ook bereikbaar via 0343-415940
